Drogi Czytelniku, w trakcie mojej kariery zawodowej miałam styczność z różnymi relacjami panującymi pomiędzy członkami organów spółek kapitałowych.
Oczywiście pożądanym stanem, ze względu na dobro i wyniki finansowe spółki, a także odpowiedzialność członka zarządu jest występowanie jak najlepszych relacji pomiędzy członkami Zarządu, rad nadzorczych czy wspólnikami lub akcjonariuszami.
Jednak jak pokazuje doświadczenie i praktyka nie zawsze przedstawiciele spółki mają takie same zdanie na każdy temat.
Różnice zdań co do kwestii zarządzania i prowadzenia spraw spółki pojawiają się również pomiędzy członkami Zarządu. A także członkami rad nadzorczych czy założycielami spółki.
W praktyce niejednokrotnie zdarza się, że interes wspólników (akcjonariuszy) jest inny niż punkt widzenia członków Zarządu.
Którzy kierując sprawami spółki ponoszą za swoje decyzje odpowiedzialność.
Podobnie często rada nadzorcza, mająca pełnić jedynie funkcje nadzorcze, próbuje wpłynąć na działalność Zarządu.
Czy jednak członkowie Zarządu są zobligowani do wypełniania poleceń rady nadzorczej dotyczących prowadzenia spraw spółki?
Czy wspólnicy/akcjonariusze mogą wpływać na działalność Zarządu i wydawać mu wiążące polecenia?
Dziś przyjrzymy się bliżej tym zagadnieniom.
Na ile wiążące dla Zarządu
są polecenia rady nadzorczej?
Ustawodawca w Kodeksie spółek handlowych wprost wyłączył możliwość wydawania Zarządowi wiążących poleceń przez radę nadzorczą dotyczących prowadzenia spraw spółki.
Wyłączenie to dotyczy zarówno spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 219 § 2 Kodeksu spółek handlowych ). Jak i spółki akcyjnej (art. 375 1 Kodeksu spółek handlowych).
Oczywiście nie oznacza to, że rada nadzorcza nie może wydawać zaleceń czy opinii w ramach swoich uprawnień nadzorczych, które będą mieć nieobligatoryjny charakter i które Zarząd może uwzględniać przy podejmowaniu decyzji.
Wiążące polecenia zarządu w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego
Ustawodawca celowo dokonał jednak wskazanego wyłączenia, by rada nadzorcza pełniła przewidziane dla niej w przepisach funkcje nadzorcze.
Na istotę rozdziału kompetencji pomiędzy organami spółki wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 9 czerwca 2009 r. wydanym w sprawie o sygn. I ACa 154/09:
Rozdział kompetencji zarządu i rady nadzorczej spółki z o.o. sprawia, że członkowie rady nadzorczej nie odpowiadają za zobowiązania spółki wobec osób trzecich w sposób taki jak ma to miejsce w przypadku członków zarządu.
Oczywiście nieuwzględnienie sugestii Rady Nadzorczej może w praktyce skutkować dla członków Zarządu odpowiedzialnością polegającą np. na odwołaniu z pełnionej funkcji, które jak powszechnie wiadomo może nastąpić bez wskazania przyczyny.
Tak, jak przepisy dotyczące braku uprawnień do wydawania Zarządowi wiążących poleceń przez Radę Nadzorczą w zakresie prowadzenia spraw spółki są tożsame dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej, tak istnieją różnice co do możliwości wydawania tego rodzaju poleceń przez wspólników lub akcjonariuszy.
We wspomnianym już art. 375 1 Kodeksu spółek handlowych dotyczącym spółki akcyjnej czytamy:
Walne zgromadzenie i rada nadzorcza nie mogą wydawać zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki.
Powyższy przepis oznacza, że w spółce akcyjnej zarówno rada nadzorcza jak i walne zgromadzenie akcjonariuszy nie mogą wydawać Zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki.
Na konkretny przykład ukazujący jakiej sytuacji może dotyczyć wspomniane polecenie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 listopada 2009 r. wydanym w sprawie o sygn. II CSK 181/09:
Walne zgromadzenie spółki akcyjnej narzucając zarządowi obowiązek zawarcia umowy o świadczenie usług nadzoru z przewodniczącym rady nadzorczej, zobowiązując zarząd do określenia w umowie i wypłacania wynagrodzenia w wysokości ustalonej przez walne zgromadzenie, narusza określony w art. 3751 k.s.h. zakaz wydawania wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki.
Próżno jednak szukać analogicznego zakazu w przepisach dotyczących spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, czego konsekwencją jest możliwość wydawania Zarządowi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wiążących poleceń przez zgromadzenie wspólników.
Biorąc pod uwagę treść uzasadnienia do projektu ustawy, która wprowadziła art. 375 1 do Kodeksu spółek handlowych, należy wskazać, że ustawodawca celowo pominął zgromadzenie wspólników przy zakazie wydawania poleceń w zapisach dotyczących spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Wskazywano, że w praktyce spółek z ograniczoną odpowiedzialnością wspólnik niebędący członkiem Zarządu bardzo często ma realny wpływ na zarządzanie spółką.
Tym samym, ustawodawca poprzez danie sposobności wydawania Zarządowi wiążących poleceń pozostawił wspólnikom możliwość realizacji celów powstałych przy zawiązaniu spółki.
Skuteczne sposoby ograniczenia odpowiedzialności członka zarządu znajdziesz w Kompleksowym szkoleniu dla Członków Zarządu!:
Polecenia wspólników, a odpowiedzialność członka zarządu
Z pełnieniem funkcji członka Zarządu nieodłącznie wiąże się kwestia odpowiedzialności.
Wspólnicy nie ponoszą podobnego rodzaju odpowiedzialności jak członkowie Zarządu, dlatego też realizowanie przez członków Zarządu „poleceń” wspólników nie powinno być czynnością mechaniczną.
Bezrefleksyjne wykonywanie poleceń wydanych przez zgromadzenie wspólników nie uwolni członka Zarządu od odpowiedzialności wobec osób trzecich.
Oczywiście, w przypadku odpowiedzialności istniejącej wewnątrz spółki członek Zarządu może próbować obronić się używając argumentu postępowania w sposób zgodny z poleceniem wspólników. Ale nie da to pewności co do wyłączenia odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych „na polecenie”.
A jeśli uznasz, że czas na rezygnację z funkcji członka zarządu, to pamiętaj. Nie wystarczy napisać „rezygnuję z funkcji członka zarządu” i do widzenia. Nie ufaj taki wzorom dokumentów. Z rezygnacji może wyniknąć Twoja odpowiedzialność, którą ponosisz całym swoim majątkiem!
Napisałam dla Ciebie wzory rezygnacji w różnych wersjach w zależności od tego jaką spółką zarządzasz. Za cenę dwóch zestawów sushi – skorzystaj z nich! Znajdziesz je w blogowym sklepie tutaj>>
Monika Drab
radca prawny
Jeśli nie masz czasu w terminie szkolenia „na żywo”, to zapraszam Cię na szkolenia VOD, w tym:
Pozostańmy w kontakcie:
Zapraszam na zakupy po wzory dokumentów przydatne członkom zarządu:
***
Kto rządzi w spółkach? Powszechnie uważa się, że zarząd rządzi, rada nadzorcza nadzoruje, a wspólnicy/akcjonariusze inwestują?
Oj nie w każdej spółce. Setki przykładów z praktyki dowodzi, że bardzo często zarząd podpisuje, rada nadzorcza / wspólnicy / akcjonariusze decydują. Poważne zmiany w zakresie wiążących poleceń dla zarządu wprowadziło Prawo holdingowe – musisz o nich wiedzieć. Choć odruchowo i naturalnie wzbudza Twoje oburzenie to… [Czytaj dalej…]
